Salah al-Din errepidea

Salah al-Din errepidea
طريق صلاح الدين
Kokapena
Occupied territory	Gazako lur zerrenda
Koordenatuak	31°26′27″N 34°23′43″E / 31.440857°N 34.39515°E / 31.440857; 34.39515
Historia eta erabilera
Izenaren jatorria	Saladin I.a
Dimentsioak	45 () km

Salah al-Din errepidea Gazako zerrendako errepide nagusia da. XII. mendeko Saladin I.a generalaren omenez ezarri zioten izena^[1].

Deskribapena

45 kilometrotako luzera du eta kostaldearekiko paraleloan doa, hegoaldeko Rafaheko pasabidetik iparraldeko Erezeko pasabideraino^[2]. Autoak, taxiak, bizikletak, astoek tiratutako gurdiak, gameluak eta oinezkoak ibiltzen dira errepide honetan^[2].

Historia

Errepide garrantzitsua

Munduko errepide zaharrenetakoa da^[1]. Antzinako Egiptoko armadak, Alexandro Handiarenak, lehenengo Gurutzatuenak eta Napoleon Bonaparterenak errepide hau erabili zuten Mediterraneo ertzeko Sortaldeko eremuak konkistatzeko^[1].

Otomandarrak nagusi ziren garaiaren hasieran, XVI. mendean, errepidea askoz luzeagoa zen, al-Arish hiritik (Sinaiko penintsula) gaur egungo Turkiaren hegoalderaino iristen zen eta horrela Egipto, Palestina, Libano, Siria eta Turkia lotzen zituen. "Filistiarren bidea" izenaz ezagutzen zen.

Lehen Mundu Gerra garaian britainiarrak nagusitu ziren eremu honetaz eta Salah al-Din errepidearen paralelo zihoan trenbidea eraiki zuten arma hornidura eta garraioa hobetzeko^[2].

Israeleko agintearen ondorenak

Gaza hiria nabarmen garatu zen errepide honi esker baina 1948an Israelgo Estatua sortu zenean eta ondoren etorri zen Arabiar–israeldar gatazkaren ondorioz errepideak Egipto eta Siria lotzeari utzi zion eta garrantzia galdu zuen.

1967 eta 2005 artean Israelek Gazako zerrenda okupatu zuen eta palestinar ibilgailuek Salah al-Din errepidearen zati handiak erabiltzea debekatu zituen eta Irsaelgo 4. autopista bihurtu ziren. 12 checkpoint ezarri zituen Israelgo armadak errepide horretan^[2]. 2000 eta 2005 artean Bigarren Intifada izan zenean israeldarrentzat ere itxi zen errepidea, zati txiki batzuk ezik.

Hamasen kontrola

2007an Gazako kontrola Hamasek eskuratu zuen Al-Fatah alderdiaren aurrean eta ordutik haiek dira checkpointak kontrolatzen dituztenak^[2].

Hamasen gobernuak errepidean zabaldu eta hobetu egin ditu tuneletatik ekarritako materialarekin^[3].

2023ko gatazka

2023ko Israel-Palestina gatazka izan zenean israeldarrek Gaza iparraldeko biztanleei 24 ordutan haien bizilekuak utzi eta hegoaldera joateko agindu zien, iparraldea bonbakatzera zihoazela-eta^[4]. Milaka palestinarrek Salah al-Din errepidea erabili zuten ibilgailuz ala oinez iparraldetik ihes egiteko. Israeleko aire armadak hala ere errepidean zihoazen konboiak bonbakatu zituen^[5].

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Datuak: Q7403452