Benoît B. Mandelbrot
Benoît Mandelbrot na konferencji TED (2010) |
Państwo działania | Francja Stany Zjednoczone |
Data i miejsce urodzenia | 20 listopada 1924 Warszawa |
Data i miejsce śmierci | 14 października 2010 Cambridge, Massachusetts |
Doktor nauk matematyka, aerodynamika |
Alma Mater | École polytechnique California Institute of Technology |
Doktorat | 1952 – matematyka Uniwersytet Paryski |
|
Uczelnia | Uniwersytet Paryski |
Odznaczenia |
|
Nagrody |
2003 Nagroda Japońska 1993 Nagroda Wolfa (fizyka) 1989 Harvey Prize 1986 Franklin Medal 1985 Barnard Medal |
| Multimedia w Wikimedia Commons | |
| Cytaty w Wikicytatach | |
Benoît B. Mandelbrot, imię przy narodzeniu: Benedykt[1] (ur. 20 listopada 1924 w Warszawie, zm. 14 października 2010 w Cambridge, Massachusetts) – francuski i amerykański matematyk[2][3] pochodzenia polsko-żydowskiego. Zajmował się szerokim zakresem problemów matematycznych, znany jest przede wszystkim jako ojciec geometrii fraktalnej, opisał zbiór Mandelbrota oraz wymyślił samo słowo „fraktal”.
Bratanek Szolema Mandelbrojta[1].
Życiorys
Urodził się w rodzinie litewskich Żydów mieszkających po I wojnie światowej w Polsce, jako syn lekarki i handlarza odzieżą[1]. W latach 1924–1936 mieszkał w Polsce, a w latach 1936–1957 we Francji. Pracował w Centre national de la recherche scientifique w Paryżu, a następnie na Uniwersytecie w Lille. Od 1957 pracował w USA dla firmy IBM, miał zatem dostęp do najnowocześniejszych komputerów. Mandelbrot dotarł do prac dwóch francuskich matematyków: Gastona Julii i Pierre’a Fatou, którzy badali zachowanie się iteracji pewnych funkcji zespolonych. Wykorzystał do tego celu komputery. Uzyskane przez niego wykresy zostały nazwane fraktalami.
W 1993 został uhonorowany Nagrodą Wolfa w fizyce, a w 2003 został wyróżniony prestiżową Nagrodą Japońską. Otrzymał 16 tytułów doktora honoris causa[4] oraz inne wyróżnienia, m.in. Medal im. Wacława Sierpińskiego[5].
Zmarł w hospicjum w Cambridge (Massachusetts) na raka trzustki[6].
Fraktale
Seria kolejnych powiększeń zbioru Mandelbrota
Przypisy
- ↑ a b c Zofia Gołąb-Meyer. Benoit Mandelbrot (1924–2010) – ojciec geometrii fraktalnej. „Foton”. 112, s. 50, Wiosna 2011. Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- ↑ Benoit B. Mandelbrot Biography. Bookrags. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
- ↑ Mandelbrot Benoît B., [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-09-09] .
- ↑ Marek Matacz. Pan od fraktali. „Wiedza i Życie”. 7/2010. s. 60–63.
- ↑ Medal i Wykład im. Wacława Sierpińskiego na stronie PTM, https://www.ptm.org.pl/konkursy/wyklady-im-waclawa-sierpinskiego.
- ↑ Jascha Hoffman: Benoit Mandelbrot, Novel Mathematician, Dies at 85. The New York Times, 2010-10-16. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Benoît Mandelbrot w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Benoit B. Mandelbrot. Yale University. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
- Benoît Mandelbrot: Fractals and the art of roughness. Ted – Ideas worth spreading, luty 2010. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
- A Radical Mind. Public Broadcasting Service, 10 stycznia 2008. [dostęp 2017-09-09]. (ang.).
XX wiek | - 1978: Chien-Shiung Wu
- 1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini
- 1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson
- 1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf
- 1982: Leon Max Lederman, Martin Perl
- 1983/1984: Erwin L. Hahn, Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman
- 1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres
- 1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber
- 1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi
- 1988: Roger Penrose, Stephen Hawking
- 1989: nie przyznano
- 1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless
- 1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi
- 1992: Joseph H. Taylor Jr.
- 1993: Benoît Mandelbrot
- 1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu
- 1995/1996: nie przyznano
- 1997: John Archibald Wheeler
- 1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry
- 1999: Dan Szechtman
- 2000: Raymond Davis, Masatoshi Koshiba
|
---|
XXI wiek | - 2001: nie przyznano
- 2002/3: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett
- 2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs
- 2005: Daniel Kleppner
- 2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg
- 2008/2009: nie przyznano
- 2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger
- 2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban
- 2012: Ja’akow Bekenstein
- 2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac
- 2014: nie przyznano
- 2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner
- 2016: Josef Imry
- 2017: Michel Mayor, Didier Queloz
- 2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard
- 2019: nie przyznano
- 2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald
- 2021: Giorgio Parisi
- 2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier
|
---|
XX wiek | - 1985: John R. Pierce i Ephraim Katchalski
- 1986: David Turnbull i Willem J. Kolff
- 1987: Henry M. Beachell, Gurdev S. Khush i Theodore H. Maiman
- 1988: Georges Vendryes, Donald A. Henderson, Isao Arita, Frank Fenner, Luc Montagnier i Robert C. Gallo
- 1989: Frank Sherwood Rowland i Elias James Corey
- 1990: Marvin Minsky, William Jason Morgan, Dan Peter Mckenzie i Xavier Le Pichon
- 1991: Jacques - Louis Lions i John Julian Wild
- 1992: Gerhard Ertl i Ernest John Christopher Polge
- 1993: Frank Press i Kary B. Mullis
- 1994: William Hayward Pickering i Arvid Carlsson
- 1995: Nick Holonyak Jr. i Edward F. Knipling
- 1996: Charles K. Kao i Masao Ito
- 1997: Takashi Sugimura, Bruce N. Ames, Joseph F. Engelberger i Hiroyuki Yoshikawa
- 1998: Leo Esaki, Jozef S. Schell i Marc C. E. Van Montagu
- 1999: W. Wesley Peterson, Jack L. Strominger i Don C. Wiley
- 2000: Ian L. McHarg i Kimishige Ishizaka
|
---|
XXI wiek | - 2001: John B. Goodenough i Timothy R. Parsons
- 2002: Tim Berners-Lee, Anne McLaren i Andrzej K. Tarkowski
- 2003: Benoît Mandelbrot, James A. Yorke i Seiji Ogawa
- 2004: Ken’ichi Honda, Akira Fujishima, Keith J. Sainsbury i John H. Lawton
- 2005: Makoto Nagao, Masatoshi Takeichi i Erkki Ruoslahti
- 2006: John Houghton i Akira Endō
- 2007: Peter Shaw Ashton, Albert Fert i Peter Grünberg
- 2008: Victor McKusick, Bob Kahn i Vinton Gray Cerf
- 2009: Dennis L. Meadows i David E. Kuhl
- 2010: Shun’ichi Iwasaki i Peter Vitousek
- 2011: Kenneth Thompson, Dennis Ritchie, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano
- 2012: Janet Rowley, Brian Druker, Nicholas Lydon i Masato Sagawa
- 2013: C. Grant Willson, Jean M. J. Fréchet i John Frederick Grassle
- 2014: Yasuharu Suematsu i C. David Allis
- 2015: Yutaka Takahasi, Theodore Friedmann i Alain Fischer
- 2016: Hideo Hosono i Steven D. Tanksley
- 2017: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna i Adi Szamir
- 2018: Akira Yoshino, Max D. Cooper, Jacques Miller
- 2019: Yoshio Okamoto, Rattan Lal
- 2020: Svante Pääbo, Robert G. Gallager
- 2021: Martin A. Green, Bert Vogelstein, Robert A. Weinberg
- 2022: Katalin Karikó, Drew Weissman, Christopher Field
- 2023: Masataka Nakazawa, Kazuo Hagimoto, Gero Miesenböck, Karl Deisseroth
|
---|
- ISNI: 0000000120968076
- VIAF: 107586686
- LCCN: n81107154
- GND: 118974203
- NDL: 00448659
- LIBRIS: 97mpsxxt2cgvz4g
- BnF: 11914221j
- SUDOC: 027005518
- SBN: CFIV074635
- NLA: 35685251
- NKC: xx0012614
- RSL: 000135469
- BNE: XX973828
- NTA: 069512167
- BIBSYS: 90065702
- CiNii: DA00187535
- Open Library: OL216917A
- PLWABN: 9810692601805606
- NUKAT: n99022782
- J9U: 987007524345905171
- PTBNP: 38377
- CANTIC: a11299010
- LNB: 000058589
- NSK: 000327195
- CONOR: 55219043
- ΕΒΕ: 183483
- BLBNB: 000345783
- KRNLK: KAC201006355
- LIH: LNB:BESi;=BZ
- PWN: 3937121
- Britannica: biography/Benoit-Mandelbrot
- Universalis: benoit-mandelbrot
- NE.se: benoit-mandelbrot
- SNL: Benoit_Mandelbrot
- VLE: benoit-mandelbrot
- Catalana: 0039704
- DSDE: Benoît_Mandelbrot
Identyfikatory zewnętrzne: