Józef Paczoski

Józef Konrad Paczoski

Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1864 Białogródka
Data i miejsce śmierci	14 lutego 1942 Sierosław
Profesor nauk przyrodniczych
Specjalność: botanika, fitosocjologia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Poznański

Józef Konrad Paczoski herbu Jastrzębiec (ur. 8 grudnia 1864 w Białogródce na Wołyniu, zm. 14 lutego 1942 w Sierosławiu pod Poznaniem) – polski botanik, badacz flory Puszczy Białowieskiej i półwyspu Bałkańskiego^[1], twórca teorii pantopizmu i podstaw fitosocjologii, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, od 1932 członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności; od 1899 współpracownik Komisji Fizjograficznej PAU^[2].

Życiorys

Od 1877 r. studiował botanikę na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Kijowskim pod kierunkiem Iwana Fiodorowicza Schmalhausena. Po zakończonych studiach został krótko asystentem Akademii Rolniczej w Dublanach koło Lwowa, a następnie założył pierwszy na świecie Instytut Socjologii Roślin na Uniwersytecie Poznańskim. Jest uważany za twórcę pojęcia fitosocjologia. W listopadzie 1923 roku został kierownikiem naukowym rezerwatów w Puszczy Białowieskiej, stanowiących zalążek przyszłego Białowieskiego Parku Narodowego. Prowadził szeroko zakrojone badania nad lokalną roślinnością. Ich wyniki zawarł w pracy Lasy Białowieży, opublikowanym w 1930 roku. Jest autorem pierwszego zielnika roślin naczyniowych Puszczy Białowieskiej oraz współtwórcą muzeum puszczańskiego. Ponadto podejmował starania, aby nadać rezerwatowi na drodze prawnej rangę samodzielnego ośrodka naukowego. W roku 1925 został profesorem zwyczajnym systematyki i socjologii roślin Uniwersytetu Poznańskiego. W roku 1928 został zwolniony ze stanowiska nadleśniczego Rezerwatu, a w 1931 roku z przyczyn politycznych utracił kierownictwo prowadzonej przez siebie katedry uniwersyteckiej.

Zmarł na zawał serca, po otrzymaniu wiadomości o pobiciu wnuka przez Gestapo. Pochowano go na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.

Jego nazwiskiem obdarzono szereg gatunków roślinnych, w tym między innymi:

Allium paczoskianum
Centaurea paczoskyi
Hieracium paczoskianum
Jurinea paczoskiana
Pyrethrum paczoskii
Tanacetum paczoskii
Carex paczoskii
Lamium paczoskianum
Chamaecytisus paczoskii (Krecz.)
Cytisus paczoskii
Onobrychis paczoskiana
Gagea paczoskii (Zapal.)
Corydalis paczoskii
Papaver paczoskii
Pistolochia paczoskii
Veronica paczoskiana

Publikacje

Paczoski J. 1927. Ranunculaceae. W: Szafer W. (red.) Flora polska: Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. III. Kraków: Polska Akademja Umiejętności
Paczoski J. 1928. Roślinność Puszczy Białowieskiej [La végétation de la Foret de Białowieża]. Varsovie.
Paczoski J. 1928. Biologiczna struktura lasu. Sylwan 3: 193 – 221.
Paczoski J. 1929. Lasy Bośni [Die Wälder Bosniens]. Lwów: Polskie Towarzystwo Leśne.
Paczoski J. 1930. Lasy Białowieży. Monografje Naukowe 1. Warszawa: Państwowa Rada Ochrony Przyrody.
Paczoski J. 1933. Podstawowe zagadnienia geografji roślin. Biblioteka Botaniczna, t. III. Poznań: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Botanicznego.
Paczoski J. 1935. Piętrowość lasu. Biblioteka Botaniczna, t. IV Poznań: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Zobacz też

Maria Grynia – kontynuatorka rozwoju poznańskiej szkoły fitosocjologicznej

Przypisy

↑ JózefJ. Paczoski JózefJ., Sur quelques plantes nouyelles pour la flore de la Bosnie et de la Bulgarie, „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, 9 (1-2), 1932, s. 1–6, DOI: 10.5586/asbp.1932.001, ISSN 2083-9480 [dostęp 2022-11-17] (ang.).
↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952). Kraków 2002.