Jan Zygmunt Kosiaty

Jan Zygmunt Kosiaty
Ilustracja
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

23 czerwca 1901
Zbyszyce

Data i miejsce śmierci

1940
Charków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Polska Organizacja Wojskowa

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa
wojna obronna Polski 1939
obrona Lwowa 1939

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons
Jan Zygmunt Kosiaty w mundurze 4 pułku strzelców podhalańskich
Kamień koło Iwieńca (30 lipca 1939). Oficerowie batalionu KOP „Iwieniec” - stoją od lewej: por. Edward Dorszewski, kpt. Jan Zygmunt Kosiaty i por. Jan Kulwieć (wszyscy zostali zamordowani). Druga od lewej stoi żona kpt. Kosiatego, Maria, która latem 1939 razem ze swoimi rodzicami odwiedziła męża. Na wiosnę 1940 podjęła nieudaną próbę nielegalnego przejścia na niemiecką stroną okupacyjną. Aresztowana przez Rosjan i osadzona w więzieniu zeznała, że chciała dostać się do ZSRR, dzięki temu została przekazana Niemcom. Uwolniona udała się do Warszawy.[1].

Jan Zygmunt Kosiaty (ur. 24 czerwca 1901 w Zbyszycach, zm. w kwietniu lub maju 1940 w Charkowie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Członek Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[2] i Polskiej Organizacji Wojskowej. 27-29 października 1918 brał udział w rozbrajaniu żołnierzy 10 pułku piechoty Austro-Węgier w koszarach w Nowym Sączu. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, na froncie przebywał od 21 sierpnia 1920 do 21 stycznia 1921 r. W 1927 r. ukończył Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrów-Komorowie w stopniu podporucznika[3]. W 1930 ukończył szkołę wysokogórską w Zakopanem[4]. Był oficerem żywnościowym 4 pułku strzelców podhalańskich w Cieszynie, a w marcu 1939 dowódcą 2. kompanii tego pułku[5]. Na kapitana awansował 15 sierpnia 1933[6].

We wrześniu 1939 był dowódcą 9. kompanii w Batalionie KOP „Iwieniec”, a następnie został dowódcą w 207 pułku piechoty[7]. Brał udział w Obronie Lwowa.

22 września 1939 wzięty do niewoli radzieckiej[8]. Około 25 września, na stacji kolejowej koło Tarnopola, widziany był przez swoich siostrzeńców: Jana (ur. 1921) i Aleksandra (ur. 1923) Krokowskich. Odrzucił ich propozycję pomocy w ucieczce mówiąc, że „honor oficerski mu na to nie pozwala”[1]. Osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku. Do jego żony dotarła karta pocztowa datowana na 5 grudnia 1939 (Warszawa) od „towarzysza niedoli i znajomego ze Śląska, któremu udało się wydostać”, mówiąca, że „warunki w obozie są znośne”, a kapitan „jest zdrów i przesyła pozdrowienia dla całej rodziny” oraz „prosi o wiadomość”.

Zamordowany przez NKWD wiosną 1940 w Charkowie i pochowany w Piatichatkach. Spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[9].

Życie prywatne

Syn Jadwigi (1871 – 1914, z domu Michalskiej) i Jana Kosiatego (1863 – 25 VII 1928, nauczyciel - kierownik Szkoły Ludowej w Zbyszycach, nauczyciel Szkoły Powszechnej im. J. Kochanowskiego w N. Sączu, członek Sodalis Marianus).

Był uczniem C.K. Gimnazjum I w Nowym Sączu (patrz I LO), a następnie Krajowej Szkoły Kupieckiej w Tarnowie.

Żonaty z Marią, z domu Szelwel.

Rodzeństwo[10]:

  1. (Marianna) Zofia Kosiaty ur. 29 VIII 1890. Żona Jana Krokowskiego (1876 - 1950). Ich dzieckiem był Jan Krokowski (8 V 1921 - 1980)[11][12][13] - działacz konspiracyjny, więzień obozów Auschwitz-Birkenau i Sachsenhausen, dziennikarz, działacz społeczny, świadek w drugim procesie oświęcimskim.
  2. Aleksander Jan (5 II 1892 - XI 1923), żołnierz 32 Pułku Piechoty Obrony Krajowej (1. kompania), jeniec rosyjski (1916)[14], więziony w obozie w Omsku, ochotnik walczącej na Syberii 5 Dywizji Strzelców Polskich (odznaczony Krzyżem Walecznych).
  3. Michał Karol (22 X 1893 - 15 V 1968), dominikanin, przybrane imię zakonne Kajetan.
  4. Edward Józef (ur. 17 III 1896). Nauczyciel w miejscowości Sieżputy Zagajne[15]. W szkole średniej działał w ruchach niepodległościowych, był w jednej klasie z[16]:
    • Zygmuntem Berlingiem - w r. 1939 podpułkownik w stanie spoczynku, więzień Starobielska, przeżył dzięki współpracy z NKWD. Późniejszy generał broni w LWP.
    • Władysławem Stępkowiczem - podpułkownikiem, zamordowanym w Katyniu.
    • Karolem Romańczykiem - podinspektorem Policji Państwowej, zamordowanym przez NKWD w Kalininie (obecnie Twer).
    • Stanisławem Wilkoszem[17] - kapitanem, jeńcem Starobielska, zamordowanym w Charkowie.
    • Stanisławem Widełem - majorem piechoty Wojska Polskiego, więzionym i rozstrzelanym w Auschwitz-Birkenau.
  5. Romuald Marian (ur. w II 1900), pacjent w Państwowym Zakładzie dla Umysłowo i Nerwowo Chorych w Kobierzynie[15].
  6. Czesław (13 VII 1910 – 21 VII 1949), weterynarz, założyciel pierwszej państwowej lecznicy dla zwierząt w Nowym Sączu[18].

Upamiętnienie

  • Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień majora[19]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
  • Wymieniony na pamiątkowej tablicy umieszczonej na kościele św. Kazimierza w Nowym Sączu[20].
Zdjęcie rodzinne Kosiatych około 1924 r. Od góry, zgodnie ze wskazówkami zegara: Jan Zygmunt Kosiaty, rodzeństwo: Michał, Edward, Czesław, Zofia. Ojciec Jan i jego druga żona Jadwiga Kosiaty (z domu Magierowska, primo voto Tabou).
Kapitan Jan Kosiaty z rodzeństwem: Czesławem, Michałem (Kajetanem) i Zofią (Krokowską). Zdjęcie wykonano między sierpniem 1933 a 1939[21].

Odznaczenia

  • Srebrny Krzyż Zasługi[6]
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918 - 1921[4]
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[4]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Relacja Krzysztofa Kosiatego (bratanka kapitana), Warszawa 6 X 1991.
  2. ↑ Golachowski, Kazimierz (1886-1975): Towarzystwo Gimnastyczne Sokół w Nowym Sączu 1887-1937. 1937. s. 268. [dostęp 2017-09-13]. (pol.).
  3. ↑ Ministerstwo SprawM.S. Wojskowych Ministerstwo SprawM.S., JózefJ. Piłsudski JózefJ., Dziennik Personalny nr 21 rok VIII, Warszawa, 15 sierpnia 1927, 246, kolumna 1 [dostęp 2023-07-19]  (pol.).
  4. ↑ a b c StanisławS. Zając StanisławS., Pokój wam: ocalić od zapomnienia, Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, 1994, s. 125, ISBN 978-83-86231-47-8 [dostęp 2023-07-20] .
  5. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 656.
  6. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 41.
  7. ↑ Katyń 1940, KOSIATY [online], Katyń 1940 [dostęp 2023-07-18]  (pol.).
  8. ↑ Mirosław JanM.J. Rubas Mirosław JanM.J., Katyńska lista strat polskich formacji granicznych:. Żołnierze KOP i funkcjonariusze SG pomordowani i zaginieni na wschodzie na przełomie lat 1939/1940, Warszawa: Komenda Główna Straży Granicznej, 2000, s. 85, ISBN 8391279727  (pol.).
  9. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 246.
  10. ↑ Daty urodzeń z metryk urodzenia. Daty zgonu z informacji na nagrobkach.
  11. ↑ Supreme NationalS.N. Tribunal Supreme NationalS.N., Najwyższy TrybunałN.T. Narodowy Najwyższy TrybunałN.T., Files in the criminal case of the former members of the SS crew at Auschwitz-Birkenau concentration camp, 7 października 1946, s. 314-315, Cytat: Name and surname Jan Krokowski Parents’ names Jan and Zofia, née Kosiały  (ang.).
  12. ↑ Rocznik Sądecki, tom XXIII, 1995, s. 320-323, ISBN 83-902400-1-7  (pol.).
  13. ↑ SylwiaS. Siwulska SylwiaS., Kim był Jan Krokowski, patron ulicy na osiedlu Gorzkowskim? Przeżył Auschwitz [online], Sądeczanin.info, 20 czerwca 2021 [dostęp 2023-09-03]  (pol.).
  14. ↑ Verlustliste: Verlustliste Nr. 354., -: Verlustliste Nr. 354., -: Hof- u. Staatsdr. -., 1916 [dostęp 2023-07-21]  (niem.).
  15. ↑ a b BielińskiB. B. BielińskiB., Akt Zejścia Jana Kosiatego, "Akt Zgonu". Przechowywane w Archiwum Narodowym w Krakowie, Nowy Sącz, 9 czerwca 1928, s. 4  (pol.).
  16. ↑ Martyrologium uczniów klasy VI B II Gimnazjum w Nowym Sączu, „Almanach Sądecki R. XVII NR 3/4 (64/65)”, 2008, s. 42-46, ISSN 1232-5910  (pol.).
  17. ↑ Katyń 1940, WILKOSZ [online], Katyń 1940 [dostęp 2023-09-03]  (pol.).
  18. ↑ Lecznica Weterynaryjna s.c. - Bez kategorii [online], lecznica-nowysacz.pl [dostęp 2023-07-17] .
  19. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  20. ↑ Nowy Sącz - tablica katyńska [online], www.miejscapamiecinarodowej.pl [dostęp 2023-06-03] .
  21. ↑ Datowanie na podstawie daty awansu do stopnia kapitana:15 sierpnia 1933

Bibliografia

  • VII. Roczne Sprawozdanie Dyrekcyi Krajowej Szkoły Kupieckiej w Tarnowie za rok szkolny 1918/19. Tarnów: nakł. Szkoły Kupieckiej, 1919, s. 21. [dostęp 2023-07-21].
  • Stanisław Zając: Pokój Wam. Kraków: Dowództwo Krakowskiego Okręgu Wojskowego, 1994, s. 125. ISBN 83-86231-47-5.
  • Jerzy Giza, Łukasz Poremba, Zakrzewski: Nowy Sącz i Sądecczyzna w czasie I wojny światowej. Dowództwo Krakowskiego Okręgu Wojskowego, 2015, s. 23-57. ISBN 978-83-65332-01-1.
  • Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930, s. 495. [dostęp 2017-10-01].
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Kosiaty, Jarosław: Jarosław Kosiaty, O sobie słów kilka.. [dostęp 2017-10-10]. (pol.).
  • BolesławB. Bieliński BolesławB., Akt Zejścia Jana Kosiatego (przechowywane w Archiwum Narodowym w Krakowie), Nowy Sącz, 9 czerwca 1928, s. 4 .