Jurinea

Jurinea
Ilustracja
Jurinea spectabilis
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

jurinea

Nazwa systematyczna
Jurinea Cass.
Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1821: 140 (1821)[3]
Typ nomenklatoryczny

J. alata Cassini[4]

Synonimy
  • Aegopordon Boiss.
  • Derderia Jaub. & Spach
  • Himalaiella Raab-Straube
  • Hyalochaete Dittrich & Rech.f.
  • Jurinella Jaub. & Spach
  • Lipschitziella Kamelin
  • Microlonchoides P.Candargy
  • Outreya Jaub. & Spach
  • Perplexia Iljin
  • Pilostemon Iljin
  • Stechmannia DC.
  • Tulakenia Raf.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Jurinea mollis

Jurinea (Jurinea Cass.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje blisko 250 gatunków[3]. Rośliny te występują w północno-zachodniej Afryce (1 gatunek), w południowej i środkowej Europie (17 gatunków, których zasięg sięga na północy do Francji, Niemiec, Słowacji, Białorusi i środkowej Rosji) oraz na rozległych obszarach Azji, bez jej części północnej i tropikalnego południa[3]. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest w Azji Środkowej[5][6].

Niektóre gatunki bywają uprawiane jako ozdobne[6][5].

Morfologia

Jurinea alata
Jurinea cyanoides
Pokrój
Byliny, czasem z drewniejącą nasadą pędu[6].
Liście
Odziomkowe, zebrane w rozetę i łodygowe wyrastające skrętolegle. Blaszki pojedyncze, lirowate do pierzastosiecznych, przynajmniej od spodu gęsto owłosione[6].
Kwiaty
Zebrane w pojedyncze koszyczki lub w liczne koszyczki tworzące baldachogroniasty kwiatostan złożony[6]. Okrywy walcowate, jajowate, dzwonkowate, półkuliste do miseczkowatych[7], z listkami wyrastającymi dachówkowato w 4–8 rzędach[7]. Listki są cienkie lub skórzaste, przylegające lub odstające, równowąskie, lancetowate lub trójkątne[6][7]. Dno koszyczka pokryte jest sztywnymi, krótko zaostrzonymi łuskami lub ośćmi[7]. Kwiaty w koszyczku tylko rurkowate i obupłciowe[6]. Ich korony są purpurowe do czerwonych, blade do ciemnych[7][6].
Owoce
Wąskojajowate lub wąskoeliptyczne 3–4-kanciaste niełupki nagie, ogruczolone, rzadziej ościste[7]. Puch kielichowy trwały, pierzasty[6], biały, w kilku szeregach o nierównej długości. Czasem 2–5 włosków wewnętrznych wyraźnie dłuższych od innych[7].

Systematyka

Jurinea humilis
Jurinea moschus
Jurinea multiflora
Jurinea squarrosa

Rodzaj z plemienia Cardueae i podrodziny Carduoideae w obrębie rodziny astrowatych Asteraceae[8]. W obrębie plemienia zaliczany jest do szeroko ujmowanego podplemienia Carduinae[8], wyodrębniany w ramach „grupy Saussurea”[9] lub podplemienia Saussureinae[10].

Klasyfikacja rodzaju jest problematyczna z powodu niejasnych granic dzielących ten rodzaj i blisko spokrewniony Saussurea[9]. Do rodzaju Jurinea zalicza się współcześnie zagnieżdżone w jego obrębie, a tradycyjnie wyróżniane rodzaje jurinella Jurinella i Pilostemon[7].

Wykaz gatunków[3]
  • Jurinea abolinii Iljin
  • Jurinea abramovii Regel & Herder
  • Jurinea adenocarpa Schrenk ex Fisch. & C.A.Mey.
  • Jurinea akinfievii Nemirova
  • Jurinea alata Cass. – jurinea oskrzydlona[6]
  • Jurinea albescens (DC.) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea albicaulis Bunge
  • Jurinea albovii Galushko & Nemirova
  • Jurinea algida Iljin
  • Jurinea almaatensis Iljin
  • Jurinea alpigena K.Koch
  • Jurinea altaica Iljin
  • Jurinea ancyrensis Bornm.
  • Jurinea androssovii Iljin
  • Jurinea annae Sosn.
  • Jurinea antoninae Iljin
  • Jurinea antunowi C.Winkl.
  • Jurinea arachnoidea Bunge
  • Jurinea armeniaca Sosn.
  • Jurinea asperifolia Iljin
  • Jurinea atropurpurea C.Winkl. ex Iljin
  • Jurinea aucheriana DC.
  • Jurinea auriculata (DC.) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea baissunensis Iljin
  • Jurinea baldschuanica C.Winkl.
  • Jurinea bellidioides Boiss.
  • Jurinea berardioides (Boiss.) O.Hoffm.
  • Jurinea bipinnatifida C.Winkl.
  • Jurinea blanda (M.Bieb.) C.A.Mey.
  • Jurinea bobrovii Iljin
  • Jurinea bocconei Guss.
  • Jurinea boreoiranica Mirtadz. & Naderi
  • Jurinea botschantzevii Iljin
  • Jurinea brachypappa Nemirova
  • Jurinea bracteata Regel & Schmalh.
  • Jurinea brevicaulis Boiss.
  • Jurinea breviscapa O.Schwarz
  • Jurinea bucharica C.Winkl.
  • Jurinea bulgarica Velen.
  • Jurinea bungei Boiss.
  • Jurinea cadmea Boiss.
  • Jurinea caespitans Iljin
  • Jurinea caespitosa C.Winkl. ex O.Fedtsch. & B.Fedtsch.
  • Jurinea calcarea Klokov
  • Jurinea capusii Franch.
  • Jurinea carduicephala Iljin
  • Jurinea carduiformis (Jaub. & Spach) Boiss.
  • Jurinea cartaliniana Boiss.
  • Jurinea cataonica Boiss. & Hausskn.
  • Jurinea catharinae Iljin
  • Jurinea cephalopoda Iljin
  • Jurinea ceratocarpa (Decne.) Benth. ex C.B.Clarke
  • Jurinea chaetocarpa (Ledeb.) Ledeb.
  • Jurinea chenopodiifolia (Klatt) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea chitralica (Duthie) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea ciscaucasica (Sosn.) Iljin
  • Jurinea consanguinea DC.
  • Jurinea cordata Boiss. & Hausskn.
  • Jurinea coronopifolia Sommier & Levier
  • Jurinea cretacea Bunge
  • Jurinea creticola Iljin
  • Jurinea crispa (Vaniot) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea cyanoides (L.) Rchb.
  • Jurinea cypria Boiss.
  • Jurinea czilikinoana Iljin
  • Jurinea darvasica Iljin
  • Jurinea deltoidea (DC.) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea densisquamea Iljin
  • Jurinea derderioides C.Winkl.
  • Jurinea dobrogensis
  • Jurinea dolomitica Galushko
  • Jurinea dshungarica (Rubtzov) Iljin
  • Jurinea dumulosa Boiss.
  • Jurinea eduardi-regelii Iljin
  • Jurinea efeae N.Aksoy
  • Jurinea elbursensis (Wagenitz) Tscherneva
  • Jurinea elegans Steven ex DC.
  • Jurinea elegantissima Iljin
  • Jurinea eriobasis DC.
  • Jurinea ewersmannii Bunge
  • Jurinea eximia Tekutj.
  • Jurinea fedtschenkoana Iljin
  • Jurinea ferganica Iljin
  • Jurinea filicifolia Boiss.
  • Jurinea filifolia (Regel & Schmalh.) C.G.A.Winkl.
  • Jurinea fontqueri Cuatrec.
  • Jurinea frigida Boiss.
  • Jurinea gabrieliae Bornm.
  • Jurinea galushkoi Nemirova
  • Jurinea gilesii (Hemsl.) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea gilliatii Turrill
  • Jurinea giviensis Mirtadz.
  • Jurinea glycacantha DC.
  • Jurinea gorodkovii Iljin
  • Jurinea gracilis Iljin
  • Jurinea grossheimii Sosn.
  • Jurinea grumosa Iljin
  • Jurinea hamulosa Rubtzov
  • Jurinea helichrysifolia Popov ex Iljin
  • Jurinea heteromalla (D.Don) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea heterophylla (Jaub. & Spach) Boiss.
  • Jurinea humilis (Desf.) DC.
  • Jurinea iljinii Grossh.
  • Jurinea impressinervis Iljin
  • Jurinea inuloides Boiss. & Hausskn.
  • Jurinea jucunda (C.Winkl.) Sennikov
  • Jurinea kamelinii Iljin
  • Jurinea kapelkini O.Fedtsch.
  • Jurinea karabugasica Iljin
  • Jurinea karatavica Iljin
  • Jurinea karategina (Lipsky) O.Fedtsch.
  • Jurinea kaschgarica Iljin
  • Jurinea kazachstanica Iljin
  • Jurinea kemahensis B.Doğan, Kandemir & A.Duran
  • Jurinea khorassanica Joharchi & Mirtadz.
  • Jurinea kilaea Azn.
  • Jurinea kirghisorum Janisch.
  • Jurinea kitanovii Iljin
  • Jurinea knorringiana Iljin
  • Jurinea kokanica Iljin
  • Jurinea komarovii Iljin
  • Jurinea kopetensis Rech.f.
  • Jurinea korotkovae Turak. & F.O.Khass.
  • Jurinea krascheninnikovii Iljin
  • Jurinea kultiassovii Iljin
  • Jurinea kuraminensis Iljin
  • Jurinea kyzylkyrensis Kamelin & Tscherneva
  • Jurinea lanipes Rupr.
  • Jurinea lasiopoda Trautv.
  • Jurinea ledebourii Bunge
  • Jurinea leptoloba DC.
  • Jurinea leptophylla (Hemsl.) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea levieri Albov
  • Jurinea lipskyi Iljin
  • Jurinea lithophila Rubtzov
  • Jurinea longifolia DC.
  • Jurinea ludmilae Iljin
  • Jurinea lydiae Iljin
  • Jurinea macranthodia Iljin
  • Jurinea macrocephala DC.
  • Jurinea mallophora Rech.f. & Köie
  • Jurinea mamillarioides Iljin
  • Jurinea mariae Pavlov
  • Jurinea maxima C.Winkl.
  • Jurinea meda Bornm.
  • Jurinea merxmuelleri Podlech
  • Jurinea mesopotamica Hand.-Mazz.
  • Jurinea micevskii Stevan.
  • Jurinea michelsonii Iljin
  • Jurinea microcephala Boiss.
  • Jurinea mobayenii Ghahr. & Mirtadz.
  • Jurinea modesta Boiss.
  • Jurinea modesti Czerep.
  • Jurinea mollis (L.) Rchb.
  • Jurinea mollissima Klokov
  • Jurinea mongolica Maxim.
  • Jurinea monocephala Aitch. & Hemsl.
  • Jurinea monticola Iljin
  • Jurinea moschus (Hablitz) Bobrov
  • Jurinea mugodsharica Iljin
  • Jurinea multicaulis DC.
  • Jurinea multiceps Iljin
  • Jurinea multiflora (L.) B.Fedtsch.
  • Jurinea multiloba Iljin
  • Jurinea nargalensis Iljin
  • Jurinea narynensis Kamelin & Tscherneva
  • Jurinea natmataungensis (Fujikawa) Fujikawa
  • Jurinea neicevii (Kožuharov) Greuter
  • Jurinea nevskii F.O.Khass.
  • Jurinea nivea C.Winkl.
  • Jurinea olgae Regel & Schmalh.
  • Jurinea orientalis (Iljin) Iljin
  • Jurinea peguensis (C.B.Clarke) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea persimilis Iljin
  • Jurinea perula-orientis C.Jeffrey ex Grey-Wilson
  • Jurinea pineticola Iljin
  • Jurinea pinnata (Pers.) DC.
  • Jurinea poacea Iljin
  • Jurinea polycephala Formánek
  • Jurinea polyclonos DC.
  • Jurinea pontica Hausskn. & Freyn
  • Jurinea popovii Iljin
  • Jurinea praetermissa Galushko & Nemirova
  • Jurinea prasinophylla Rech.f.
  • Jurinea prokhanovii Nemirova
  • Jurinea propinqua Iljin
  • Jurinea proteoides Boiss. & Hausskn.
  • Jurinea psammophila Iljin
  • Jurinea pseudoiljinii Galushko & Nemirova
  • Jurinea pteroclada Iljin
  • Jurinea pulchella DC.
  • Jurinea pumila Albov
  • Jurinea radians Boiss.
  • Jurinea ramosissima DC.
  • Jurinea ramulosa Boiss. & Hausskn.
  • Jurinea rhizomatoidea Iljin
  • Jurinea robusta Schrenk
  • Jurinea roegneri K.Koch
  • Jurinea rosulata Klatt
  • Jurinea ruprechtii Boiss.
  • Jurinea salicifolia Gruner
  • Jurinea sangardensis Iljin
  • Jurinea schachimordanica Iljin
  • Jurinea schischkiniana Iljin
  • Jurinea semenovii (Herder) C.Winkl.
  • Jurinea serratuloides Iljin
  • Jurinea shahrestanica Rech.f.
  • Jurinea sharifiana Rech.f. & Esfand.
  • Jurinea sintenisii Bornm.
  • Jurinea sosnowskyi Grossh.
  • Jurinea spectabilis Fisch. & C.A.Mey.
  • Jurinea spiridonovii Iljin
  • Jurinea spissa Iljin
  • Jurinea squarrosa Fisch. & C.A.Mey.
  • Jurinea staehelinae (DC.) Boiss.
  • Jurinea stenocalathia Rech.f.
  • Jurinea stenophylla Iljin
  • Jurinea stoechadifolia (M.Bieb.) DC.
  • Jurinea subhastata Pančić
  • Jurinea suffruticosa Regel
  • Jurinea suidunensis
  • Jurinea tadshikistanica Iljin
  • Jurinea tapetodes Iljin
  • Jurinea taygetea Halácsy
  • Jurinea tenuiloba Bunge
  • Jurinea thianschanica Regel & Schmalh.
  • Jurinea tortisquamea Iljin
  • Jurinea tortumensis A.Duran & B.Doğan
  • Jurinea transhyrcana Iljin
  • Jurinea transsylvanica (Spreng.) Simonk.
  • Jurinea transuralensis Iljin
  • Jurinea trautvetteriana Regel & Schmalh.
  • Jurinea trifurcata Iljin
  • Jurinea tschernevae Tojibaev & Turginov
  • Jurinea turcica B.Doğan & A.Duran
  • Jurinea tzar-ferdinandi Davidov
  • Jurinea venusta Iljin
  • Jurinea viciosoi Pau
  • Jurinea winkleri Iljin
  • Jurinea woronowii Iljin
  • Jurinea xeranthemoides Iljin
  • Jurinea xerophytica Iljin
  • Jurinea yakla (C.B.Clarke) N.Garcia, Herrando & Susanna
  • Jurinea zakirovii Iljin

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-24]  (ang.).
  2. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-24]  (ang.).
  3. ↑ a b c d e Jurinea Cass., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-24] .
  4. ↑ Jurinea Cassini, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-04-24] .
  5. ↑ a b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 482, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
  6. ↑ a b c d e f g h i j BeataB. Grabowska BeataB., TomaszT. Kubala TomaszT., Encyklopedia bylin. T. 1, A-J, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2011, s. 508, ISBN 978-83-7506-845-0, OCLC 802818812 .
  7. ↑ a b c d e f g h ZhuZ. Shi ZhuZ., Eckhard vonE. Raab-Straube Eckhard vonE., Jurinea Cassini, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-04-24] .
  8. ↑ a b Genus Jurinea Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-04-24].
  9. ↑ a b K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VIII. Flowering Plants. Dicotyledons. Asterales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2007, s. 137. ISBN 978-3-540-31050-1.
  10. ↑ Cardueae Cass.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2023-01-21].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 1327354
  • Flora of China: 116886
  • Flora of North America: 116886
  • GBIF: 3109185
  • identyfikator iNaturalist: 186345
  • IPNI: 9554-1
  • NCBI: 41593
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:9554-1
  • Tela Botanica: 86627
  • identyfikator Tropicos: 40034045