Trypofobia

Otwory w lotosie mogące wywoływać dyskomfort.
Zobacz multimedia związane z tematem: Trypofobia

Trypofobia – nadmierny strach lub niepokój wywołany obrazem, składającym się ze skupiska niewielkich dziur lub otworów o nieregularnych kształtach[1]. Termin pochodzi od połączenia greckich słów: trypo - wiercić, drążyć i fobos - lęk[2].

Zjawisko nie zostało uznane za zaburzenie psychiczne i nie figuruje w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems)[3]. Ponadto trypofobia nie została zaliczona do odmian fobii przez APA (American Psychiatric Association)[1].

Historia badań

Trypofobia jest zjawiskiem opisanym stosunkowo niedawno, mało zbadanym i kontrowersyjnym naukowo. Po raz pierwszy wspomniano o nim w 1998 roku w artykule naukowym „Dziewczynka, która bała się dziur” (ang. "The little girl who was afraid of holes"). M. Rufo omówił w nim obserwację pacjentki, u której zaobserwowano trudne do opanowania ataki paniki, na widok skupiska nieregularnych otworów[4].

W 2013 roku Cole and Wilkins przeprowadzali badania osób dorosłych, którym pokazywano obrazy podobne do tych, jakie wywołały ataki paniki u pacjentki M. Rufo. Nadmierny niepokój, związany z oglądaniem skupiska dziur, odczuwało 16% badanych[3].

W 2018 przebadano członków grupy utworzonej w portalu Facebook, która zrzeszała osoby deklarujące posiadanie trypofobii. Wyniki wskazywały na to, iż większość z nich odczuwa obrzydzenie (a nie strach) na widok skupiska otworów[2].

Prawdopodobne przyczyny

Prawdopodobnej przyczyny nietypowej reakcji na skupiska niewielkich dziur upatruje się w podłożu ewolucyjnym[2]. Strach przed skupiskiem otworów może być związany z chęcią uniknięcia jadowitych gadów, których skóra pokryta jest podobnym wzorem[5] lub skojarzeniem z gniazdem potencjalnie niebezpiecznych owadów. Obrazy wywołujące niepokój mogą być efektem mechanizmu obronnego przeciw chorobom zakaźnym, gdyż przypominają zmiany skórne pojawiające się przy chorobach takich jak: odra, tyfus, czy szkarlatyna[6].

Kontrowersje i wątpliwości naukowe

Termin „trypofobia” sugeruje, że wspomniane zjawisko należy do grupy fobii, choć nie zostało jako takie zakwalifikowane. Wedle badań z 2018 roku dominującym odczuciem, związanym z oglądaniem skupiska nieregularnych otworów nie jest strach a obrzydzenie[2]. Jennifer Abbasi postawiła hipotezę, iż trypofobia jest wynikiem podatności na sugestię. Jej zdaniem liczba osób, które diagnozowały u siebie trypofobię, rosła w sposób proporcjonalny do popularności tak znanych obrazów trypofobicznych, udostępnianych przez użytkowników internetu[7].

Przypisy

  1. ↑ a b Badacz: trypofobia to nasza pozostałość ewolucyjna [online], Nauka w Polsce [dostęp 2019-01-23]  (pol.).
  2. ↑ a b c d Juan CarlosJ.C. Martínez-Aguayo Juan CarlosJ.C. i inni, Trypophobia: What Do We Know So Far? A Case Report and Comprehensive Review of the Literature, „Frontiers in Psychiatry”, 9, 2018, DOI: 10.3389/fpsyt.2018.00015, ISSN 1664-0640, PMID: 29479321, PMCID: PMC5811467 [dostęp 2019-01-23] .
  3. ↑ a b IrenaI. Milosevic IrenaI., Phobias: The Psychology of Irrational Fear, Randi ER.E. McCabe, 2015, ISBN 978-1610695763 .
  4. ↑ M.M. Rufo M.M., The little girl who was afraid of holes, „Soins Pediatr Pueric”, 1998 .
  5. ↑ Trypofobia – lęk przed dziurkami [online], medonet.pl [dostęp 2019-01-23] .
  6. ↑ EurozetE. Sp EurozetE., Boisz się tego zdjęcia? To dobrze. Ta fobia może cię uratować - Planeta FM [online], www.planeta.fm [dostęp 2019-01-23]  (pol.).
  7. ↑ JenniferJ. Abbasi JenniferJ., Is trypophobia a real phobia?, „Popular Science”, 2012 .