Tystnaden

 

Tystnaden (sh. Šutnja) je švedski crno-bijeli igrani film snimljen 1963. u režiji Ingmara Bergmana. Po žanru je drama, a protagonistice, koje tumače Ingrid Thulin i Gunnel Lindlblom su Ester i Anna, dvije sestre koje put nanese u "Timoku", fiktivnu srednjoevropsku zemlju koja se nalazi na rubu rata. Radnja prikazuje kako teško bolesna i emocionalno hladna Ester sve teže pronalazi zajednički jezik sa svojom temperamentnom i promiskuitetnom sestrom, koja usprkos toga što putuje zajedno sa vlastitim 10-godišnjim sinom i ne razumije lokalni jezik, bez problema jednokratno seksualno konzumira lokalne muškarce.

Tystnaden se često navodi kao završni dio Bergmanove trilogije o "šutnji Boga" koju čine Kroz tamno ogledalo i Pričesnici, iako se od prethodna dva djelomično razlikuje po stilu. Kritičari su ga, međutim, izuzetno hvalili te se smatra jednim od najboljih Bergmanovih ostvarenja. Sljedeće je godine osvojio prvi Guldbagge za najbolji film, švedsku nacionalnu filmsku nagradu.

Prilikom premijere je, međutim, izazvao daleko više pažnje zbog toga što je sadržavao za standarde tadašnje evropske kinematografije neuobičajeno smjele, odnosno eksplicitne scene golotinje, odnosno scene uriniranja i implicirane ženske masturbacije. Bergman je film švedskom Državnom cenzorskom uredu film dostavio nekoliko mjeseci prije premijere, ali to tijelo nije napravilo nikakve rezove; vjeruje se da je jedan od razloga bio i taj što je iza Bergmana stajao novoosnovani Švedski filmski institut, a preko njega i švedska vlada, odnosno što se Bergman smatrao nacionalnom ikonom kome se "može progledati kroz prste". U svakom slučaju, integralna verzija je u Švedskoj izazvala određene kontroverze, ali je njeno puštanje označilo kolaps dotadašnjih cenzorskih standarda, odnosno početak novog vala seksualne revolucije u evropskom filmu čiji će simbol biti upravo švedska kinematografija. U drugim zemljama je, međutim, bio izložen cenzuri te je trebalo proći neko vrijeme prije nego što se pojavio u integralnom obliku.

• Ingrid Thulin – Ester
• Gunnel Lindblom – Anna
• Birger Malmsten – Barmen
• Håkan Jahnberg – Konobar
• Jörgen Lindström – Johan

Tystnaden na Wikimedijinoj ostavi

• The Silence na sajtu IMDb
• The Silence na Svensk Filmdatabas
• Tystnaden na Filmskom leksikonu LZMK
• The Silence na AllMovie-u (en)
• Criterion Collection essay by Leo Braudy