Atatürk Müze Köşkü

39°53′13″K 32°51′56″D / 39.88694°K 32.86556°D / 39.88694; 32.86556TürEv müzesiToplu ulaşımMüzeye otobüs ile ulaşım mümkündür. Kızılay, Sıhhiye ve Ulus'ta bulunan otobüs duraklarından 408 - 391 ve 413 numaralı belediye otobüsleri ile kolayca ulaşım sağlanabilir.Otopark?var

Atatürk Köşkü Müzesi, Türkiye'nin başkenti Ankara'da bulunan, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1921-1932 yılları arasında yaşadığı konut ve çalışma mekânıdır.

Tarihçe

Atatürk Köşkü, 19. yüzyılda inşa edilen bir bağ eviydi. 1932 yılında inşaası tamamlanan Pembe Köşk’e taşınıncaya kadar Atatürk'ün ikametgâhı olan, Cumhuriyet’in ve Kurtuluş Savaşının ilk yıllarında çok önemli olaylara tanıklık eden bir yapıdır. 1921 yılında iki Ankaralı tarafından satın alınmıştır. Ankara'ya geldiği ilk dönemlerde, 27 Aralık 1919 tarihinden 1921 yılına kadar Ziraat Okulunda, TBMM Başkanlığına seçilmesinden sonra da İstasyondaki taş binada ikamet eden Atatürk'e bu köşk, 1921 yılı başlarında Ankara Müftüsü Hoca Rıfat Börekçi'nin önderliğinde Ankara halkı adına Atatürk'e armağan edilmiştir.^[1][2][3]

Cumhuriyet’in kurulması dâhil olmak üzere devrimleri planladığı bu yapı, 1950 yılında müze olarak halka açılmıştır. Yapıda ve eşyalarda meydana gelen bozulmaları engellemek amacıyla 2002–2007 yılları arasında kapsamlı bir bakım ve onarım çalışması başlatılmıştır. Bu çalışmalarla birlikte, dönemin doğal hissiyatını ve resmini yansıtabilmek amacıyla yapının bir müzeden çok, kullanıldığı dönemi yansıtan bir ‘konut’ olarak sergilenmesi için gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Restorasyon çalışması tamamlanan Atatürk Müze Köşkü 19 Nisan 2007’de tekrar hizmete açılmıştır. Atatürk Müzesi Köşkü 2 yıl süren restorasyonun ardından yeniden 19 Nisan 2009'da hizmete açıldı.^[4][5] Atatürk'ün en uzun süre kaldığı ikametgâhıydı. Binanın Türk Kara Kuvvetleri'ne transferinden sonra Ordu Köşkü olarak da adlandırıldı.^[5]

Mimari

Müze köşkü, ahşapla dolu bir manzara içinde bulunan küçük bir binaydı. Yerel mimarî bir üslûpla kesme taştan iki kat olarak inşa edilmiştir. Dikdörtgen olarak tasarlanmış evin kuzeyinde büyük bir terası vardı. Güneybatı köşesinde sekizgen çıkmalı kule yer almaktadır. Zemin katta bir tane ana salon, iki oda ile çevrili ve taşlı zeminin ortasında çeşmeli şekilde mermerden yapılmış bir havuz bulunmaktaydı. Üst katın planı da ana salon ve iki odadan oluşmaktaydı.^[4][5][6] Köşk Atatürk’ün arzu ettiği şekilde düzenlenmiş olup tavanlarda Türk süsleme sanatının en nadide örnekleri yer almaktadır. Ayrıca mobilya, ahşap ve çini malzemeler itina ile ustaların elinde işlenmiştir.^[7]

Atatürk, Latife Uşşaki ile 29 Ocak 1923 tarihinde evlendikten sonraki süreçte köşk, onların aile hayatı için yetersiz bir hâl aldı. Mimar Vedat Tek, 1923 yılında bu bağ evini genişletme projesi ile görevlendirildi. 1924 yılında Mimar Mehmet Vedat Bey tarafından yapılan ilâvelerle köşk bugünkü hâlini almıştır ve inşaat tamamlanmıştır.^[7] Bu ilaveler sonucunda yarım sekizgen biçimli kulesi olan iki katlı bir ek yapı eklendi. Evin zemin katında yemek odası ve mutfak mevcuttur. Üst katta Latife hanım için tasarlanan bir çalışma odası, bir adet yatak odası, bir adet banyo vardı. Binanın özgün hâlinde var olan yatak odası, bir kütüphane ve çalışma odasına dönüştürüldü. Zemin katta bulunan kuzeydoğu odası, büyükelçi kabul odası olarak kullanılmak üzere yarım sekizgen şeklinde tasarlanmış olan ek bina ile birlikte genişletilmiştir. Doğuya bakan tarafta ise çamaşırhaneden ve mutfaktan oluşan çok katlı bir bina inşa edildi. Binanın rezidansa bağlanması ise bir servis merdiveni ile sağlanmıştır.^[4][6]

Binanın inşaat statik problemleri binanın genişletilmesinden sonra ortaya çıkmıştır. Bu problemleri çözmek ve koşulları iyileştirmek amacıyla 1926 yılında bakım ve onarım çalışmaları yapılmıştır. Binanın ısınma sistemi merkezi olarak donatıldı. Atatürk'ün evlat edindiği çocukları için servis binasının tepesine altı tane oda ve bir tane banyodan oluşan bir kısım eklendi. Güneybatıdaki kule, 1930 yılında Atatürk için bir çalışma odası olarak yeniden düzenlendi.^[4][6]

Müze

Rüzgarlık ve Giriş Holü

Giriş holü rüzgârlığın arkasında yer almaktadır ve üç kapı ve üst kata çıkan bir merdiven bulunmaktadır.^[4] Sağ tarafta Yeşil Oda ve sol tarafta Elçi Kabul Salonu bulunmaktadır. Mobilya olarak bir piyano ve altı kişilik bir oturma grubu bulunmaktadır. Duvarlarda Atatürk'ün farklı zamanlarda çekilmiş iki resmi ve üç fotoğrafı asılıdır. Çubuklu orta kapının önüne bir bilardo dolabı bulunmaktadır. Güzel kilimler bu kapıya perde olarak asılmıştır.^[5][6]

Yeşil Salon

Ana girişin sağ tarafında yer alır. 1924 yılına kadar Atatürk'ün elçi kabul odası ve çalışma odası olarak kullanıldı. Yenilendikten sonra resepsiyon odası olarak adlandırıldı ve yeşilin ana rengi nedeniyle "Yeşil Oda" olarak adlandırıldı. Bu oda, First Lady'nin çay partisi davetiyeleri ile birçok yazarın anılarında hatırlanır.^[4][6]

Yemek Salonu ve Radyo-Sigara Salonu

Bu oda ek binanın zemin katındadır. Oda kapısının karşısında, iki kemerli vitray pencereyle çevrili karo ve büyük bir şömine bulunmaktadır. Duvarlar, alt kısımlarda turkuaz renkli fayanslardan yapılmış silme sınırları ile kaplamalı panellerle kaplıdır. Duvarların üst kısmı bordo renkte düz boyanmıştır. Tavan geometrik süslemelerle dekore edilmiştir. Odada büyük bir yemek masası, dolaplar ve büfe bulunmaktadır.^[4] Buna ek olarak, dört kişilik bir kahvaltı masası ve bir kart oynama masası vardır. İki fonograf, büyük Çin vazoları ve büyük gümüş mangal da odanın bir parçasıdır. Hüseyin Avni Lifij'in iki yağlı boya tablo odanın iki kapısının üzerinde asılıdır.^[5][6] Görkemli Yemek Odası, Atatürk'ün önemli bir çalışma yeri olarak biliniyordu, çünkü ülkenin sorunlarının tartışıldığı ve analiz edildiği uzun süreli yemeklere tanık oldu.^[4] Yemek Odası'ndan bir kapıdan erişilen Radyo-Sigara Salonu, sekizgen kule yapısının zemin katında yer almaktadır. Dairenin en eski mobilyalarını, bir "Chesterfield kıyafeti", bir dizi kapitone deri kanepe ve uygun koltukları içermektedir.^[4]

Elçi Kabul Salonu

Bu oda, kuzey dış duvarını çıkardıktan sonra yarım köşeli sekizgen şeklinde bir boşluk ekledikten sonra bağ kulübesinin küçük odası genişleterek elde edildi. Son Mısır ve Sudan Hidivi II. Abbas Hilmi Paşa tarafından hediye edilen sedef kakmalı bir yazı masası, daha önce Atatürk tarafından kullanılan bir başka yazı masası, bir oturma takımı ve büyük bir dolap bulunmaktadır. Sedef kakmalı çerçeveli bazı fotoğraflar duvarlarda asılıdır.^[5][6]

Üst Kat Hol

Üst kattaki odalar Üst Kat Hol'una açılmaktadır. Zemin kattaki salonlar ile üst kattaki salonlar arasında görsel bir bağlantı sağlayan bir boşluk 1924'ün yenilenmesi sırasında kapatılmıştır. Salonun kuzey tarafındaki balkon, Ankara şehrine etkileyici bir manzara sunmaktadır.^[4][6] Atatürk'ün hemen hemen her gün rekreasyon için oynadığı bilardo masası burada sergileniyor. Başlangıçta üst kata yerleştirilen bilardo masası daha sonra döşemedeki statik problemler nedeniyle zemin kata taşındı.^[4][5][6] Hol ortasında oval bir masa, bir oturma takımı ve Atatürk madalyalarını içeren vitrinler, 1931 genel seçimleri için yetki belgesi ve portresiyle verilen ilk posta pulları ile donatılmıştır. Balkonun önüne büyük bir mangal yerleştirilir.^[5]

Kütüphane

Kütüphane konakta en görkemli bir şekilde dekore edilmiş yer olarak kabul edilmektedir. Geometrik ve bitki motifli çok sayıda opal cam lamba ile aydınlatılır. Batı duvarındaki fırın niş, turkuaz renkli çinilerle kaplıdır. Kütüphanenin tüm duvarları ahşap kitap raflarıyla kaplıdır. Kütüphane, Atatürk'ün okuduğu zengin kitap koleksiyonunu ve elle yazılmış notlarını içermektedir. 1927'de verdiği Nutuk'u yazdığında kullandığı koltuk ve yazı masası kütüphane odasının bir parçasıdır.^[4][5][6][8]

Çalışma Odası

Atatürk'ün çalışma odasına kütüphanenin güney duvarındaki bir kapı ile ulaşılmaktadır. Art Deco tarzında tasarlanmıştır. Osmanlı sanat tarzında dekore edilmiş orijinal tavan beyaza boyanmıştır. Metalik nesneler pirinç, tüm mobilyalar siyah-beyaz renktedir. Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Ahmet Muhtar Bey tarafından hediye edilen bir ayı yerde bulunmaktadır.^[4][5][6]

Yatak Odası

Ek binanın üst katında, yemek odasının hemen üstündedir. Güney duvarının ortasında iki büyük pencere ile çevrili karo bir şömine bulunmaktadır. Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın, gençliğinde çekilmiş bir fotoğrafı şöminenin üzerinde asılıdır. Batı duvarındaki bir kapı çalışma odasına çıkmaktadır. Büyük pencereler, pastel duvarlar ve mütevazı bir şekilde dekore edilmiş tavan aydınlık ve huzurlu bir ortam sağlamaktadır. Odanın mobilyaları son derece elit; ancak sade ve mütevazıdır.^[4][5][6]

Banyo

Banyoya yatak odasından erişilebilir. Tasarımı basittir. Lavabo, tuvalet, bide ve küvet beyazdır ve zemini ve duvarları kaplayan beyaz porselen karolardır. Küvetin yanında bir kapı merdiven başlığına açılır.^[4][5][6]

Misafir Yatak Odası

Ankara'ya bakan orijinal bağ evinin kuzey tarafındaki oda misafir odası olarak kullanılmıştır. Cob sıvalı duvarlar, farklı zamanlarda yapılmış duvar süsleri katmanları ve değişmemiş pencere oranları gibi birçok özellik ile özgünlüğünü korumaktadır.^[4][6]

Sergi Salonu

Eski hizmet binasıdır. Eski ayırma duvarları kaldırılarak sergi salonuna dönüştürüldü. Bu salonda, binanın mimarisi ve tarihi değişimi belgelenmiştir. Atatürk'ün kişisel eşyaları burada sergilenmektedir.^[4][6]

Erişim

Müze Köşkü'ne erişim Çankaya Köşkü'nün 5 No'lu Kapısından gerçekleşmektedir. Pazartesi günleri hariç her gün 13.00-17.00 saatleri arasında halka açıktır. En az on gün önceden, hafta sonları, resmi tatil günleri ve Atatürk'ün ölüm günü olan 10 Kasım hariç ziyaretler için randevu almak için yazılı bir başvuru gerekmektedir.^[9]

Kaynakça